Yapı denetim kuruluşu, bir inşaatın başlangıcından bitimine kadarki süreçte arsa sahibi adına inşa faaliyetlerini ve dolayısıyla müteahhiti denetleyen kuruluşlardır. Özel kişilere ait bir yapının imar planına, fen/sanat ve sağlık kurallarına, standartlara uygun kalitede yapılması için proje ve denetimini sağlar. İdareye karşı da fenni mesulün sorumluluklarını üstlenen yapı denetim kuruluşlarının ücretini arsa sahibi ödemekle mükelleftir.
Her ne kadar ana kural bu olsa da, uygulamada yapı denetim kuruluşlarını müteahhitlerin belirlediği, ücreti de müteahhitin ödediği görülebilmektedir. Bu durum ise arsa sahiplerini müteahhitlere karşı korumak amacıyla da ihdas edilen yapı denetim faaliyetinin içini boşaltabilmektedir. Zira yapı denetim şirketlerinin, olası bir usulsüzlük halinde “işvereni olan” müteahhitler aleyhine rapor hazırlamaları zorlaşmaktadır.
Yapı Denetim’in uygulaması henüz tüm ülkede başlamamış olup 19 pilot ilde uygulanmaktadır. Bu iller; Adana, Ankara, Antalya, Aydın, Balıkesir, Bolu, Bursa, Çanakkale, Denizli, Düzce, Eskişehir, Gaziantep, Hatay, İstanbul, İzmir, Kocaeli, Sakarya, Tekirdağ ve Yalova’dır. Bu illerin sayısının genişletilmesinde Cumhurbaşkanı yetkilidir